Boğaz daralması hangi durumlarda meydana gelir?

Boğaz daralması, tıbbi olarak "disfaji" olarak adlandırılan, yutma güçlüğü veya boğazda tıkanıklık hissi ile karakterize bir durumdur. Bu his, yemek yerken, sıvı tüketirken veya bazen tükürüğü yutarken bile ortaya çıkabilir. Boğaz daralması geçici veya kronik olabilir ve altta yatan çeşitli nedenlere bağlıdır. Aşağıda, boğaz daralmasının yaygın olarak görüldüğü durumlar detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

Boğaz daralması, genellikle enfeksiyonlar veya iltihaplı hastalıklar sonucu oluşur. Bu durumlar şunları içerir:

• Farenjit: Boğazın arka kısmının iltihaplanması, yutma sırasında ağrı ve daralma hissine neden olur.
• Tonsillit: Bademciklerin şişmesi ve iltihaplanması, boğazda tıkanıklık hissi yaratabilir.
• Larenjit: Ses tellerinin iltihaplanması, boğazda tahriş ve daralma hissi ile sonuçlanır.
• Epiglottit: Epiglotun (nefes borusunu yemek yerken kapatan yapı) iltihaplanması, acil müdahale gerektiren ciddi bir durumdur ve boğazda şiddetli daralmaya yol açar.
• Mononükleoz gibi viral enfeksiyonlar da boğazda şişlik ve daralmaya neden olabilir.

Alerjiler, boğaz daralmasının yaygın bir nedenidir. Özellikle şiddetli alerjik reaksiyonlar (anafilaksi) hayatı tehdit edebilir:

• Gıda alerjileri (örneğin, fıstık, kabuklu deniz ürünleri) veya ilaç alerjileri, boğazda ani şişme ve daralmaya neden olur.
• Mevsimsel alerjiler veya toz akarları, boğazda kaşıntı ve daralma hissi yaratabilir.

Mide asidinin yemek borusuna geri kaçması, boğazda tahriş ve daralmaya yol açabilir:

• Asit reflü, yemek borusunda ödem ve iltihaplanmaya neden olarak yutma güçlüğü yaratır.
• Kronik reflü, yemek borusunda darlık (özofagus striktürü) gelişimine neden olabilir, bu da kalıcı boğaz daralması hissi verir.

Boğaz veya yemek borusundaki fiziksel değişiklikler daralmaya neden olabilir:

• Yemek borusu darlığı: Doğuştan veya sonradan gelişen daralmalar, katı gıdaların geçişini zorlaştırır.
• Divertiküller: Yemek borusunda oluşan kesecikler, yiyecek birikmesine ve boğazda tıkanıklık hissine yol açar.
• Tiroid büyümesi (guatr): Tiroid bezinin genişlemesi, boğaza baskı yaparak daralma hissi yaratır.
• Boyun veya göğüs bölgesindeki tümörler, boğazı sıkıştırarak yutma güçlüğüne neden olabilir.

Sinir ve kas sistemini etkileyen durumlar, yutma refleksini bozarak boğaz daralmasına yol açar:

• İnme: Beyin hasarı, yutma kaslarının kontrolünü kaybettirebilir.
• Parkinson hastalığı veya Multiple Skleroz (MS): Kas koordinasyonunu etkileyerek disfajiye neden olur.
• Myastenia Gravis: Kas güçsüzlüğü yaratan bir hastalık, yutma sırasında boğazda zayıflık ve daralma hissi verir.

Stres ve anksiyete gibi psikolojik durumlar, boğazda daralma hissini tetikleyebilir:

• Anksiyete bozuklukları: "Yutkunamama" hissi veya boğazda yumru hissi (globus histerikus) yaygındır.
• Panik ataklar sırasında, nefes darlığı ile birlikte boğaz daralması hissedilebilir.

Boğaz bölgesine alınan darbeler veya cerrahi müdahaleler daralmaya neden olabilir:

• Boğaz yaralanmaları: Kazalar veya fiziksel travmalar, şişlik ve daralmaya yol açar.
• Radyoterapi: Boyun bölgesine uygulanan radyasyon, yemek borusunda daralma yapabilir.

Diğer olası nedenler şunlardır:

• Yabancı cisim: Boğaza takılan yiyecek veya nesneler, ani daralmaya neden olur.
• Otoimmün hastalıklar: Skleroderma gibi hastalıklar, yemek borusunu etkileyerek daralma yapabilir.
• Yaşlanma: İlerleyen yaşla birlikte yutma kasları zayıflayabilir, bu da disfaji riskini artırır.

Boğaz daralması, hafif bir enfeksiyondan ciddi tıbbi durumlara kadar geniş bir yelpazede ortaya çıkabilir. Geçmeyen veya şiddetli belirtilerde (nefes darlığı, kilo kaybı, ağrı) mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Teşhis için fizik muayene, endoskopi veya görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Erken müdahale, altta yatan nedenin tedavisi için hayati önem taşır.