Ses kısıklığı, sesin tam olarak ya da kısmi şekilde kaybını anlatan bir durumdur. Bu halde olan bir kişi normalden ince, kaba, çabuk yorulan, çatallı, sürekli kısılma özelliği gösteren, fısıltı tarzında, bazen de hiç çıkmayan bir sese sahip olabilir. Farklı sebeplere bağlı olarak bu sorun yaşanabilir. Bunun uzun süreli devam etmesi halinde mutlaka sebeplerinin belirlenmesi gerekir.
Akciğerlerden gelen hava gırtlaktan geçerken ses tellerini titreştirdiğinden, sesin oluşumu sağlanır. Bu ses yutak, diş, dil, dudaklar, sinüs ve burunda işlenerek şekillendirilmektedir. Ses telleri ağız yutakta ve devamında gırtlakta bulunur. Sesin oluşumunu sağlayan yapılarda oluşan rahatsızlıklar ses kısıklığına neden olabilir. Bunlar basit enfeksiyonlardan, kanser hastalığına kadar çeşitli sebeplerden kaynaklanabilir. Ses kısıklığı kendi başına bir hastalık değil, sadece bir belirtidir. Ancak çok iyi gözlemlenmesi gerekir.
Ses kısıklığı sebepleri nelerdir?
Ani (Akut) ses kısıklığı sebepleri: Ani gelişen larenjit yani gırtlak iltihabı, sesin hatalı kullanılması, sesin zorlanması, aşırı sigara içilmesi ya da dumanına maruz kalınması akut ses kısıklığına neden olabilir.
Müzmin (Kronik) ses kısıklığı sebepleri: Bunun sebepleri arasında ses tellerindeki kist, nodül ve polipler, gırtlak ve çevre dokularda bulunan tümörler, bazı akciğer kistleri, ses tellerinin hareketini sağlayan sinirlerdeki felçler, uzun süreli sigara içilmesinden dolayı oluşan tahriş, mideden kaçan asitle oluşan reflü etkisi, alerji ve sinüs iltihaplarının ses tellerini etkilemesi, psikolojik kökenli ses kısıklıkları yer alır.
Ses kısıklığı en fazla kimleri etkiler?
Bu sorun gırtlak ya da çevresinde cerrahi bir girişim geçiren kişileri, sesini aşırı kullananları, anksiyete bozukluğu olanları ve gırtlak kanseri açısından risk taşıyan ve ses tellerini etkileyecek sigara gibi alışkanlıkları olanları daha fazla etkilemektedir.
Ses kısıklığını önlemek için ne yapılabilir?
- Ses telleri aşırı ve yanlış bir şekilde kullanılmamalıdır.
- Sigara içmekten ve içilen ortamlardan uzak durulmalıdır.
- Alkol ve kafein tüketiminin azaltılması gerekir.
- Sesin fazla kullanılması zorunluysa, ses terapistinden sesin kullanılmasıyla ilgili teknikler konusunda destek alınmalıdır.
- Ses kısıklığı süresince uzun konuşmalardan, telefonla konuşmaktan uzak durun.
- Klimalı ortamlardan uzak durulmalıdır.
- Kimyasal kokuların ve tozun olduğu alanların havalandırılmasına dikkat edilmelidir.
- Sıcak suda buğu yapılarak solunmalıdır.
Ses kısıklığı belirtileri nelerdir?
- Kişilerde konuşamama ya da fısıltılı olarak konuşma varsa
- Ses tellerinde kasılma varsa
- Boğaz ağrısı varsa
- Yutma güçlüğü varsa, ses kısıklığı olma olasılığı yüksektir.
Ses kısıklığı tanısı nasıl konur?
Bunun çok sayıda sebebi olduğundan, öncelikle hastanın öyküsü dinlenir. Daha sonra hastanın kulak burun boğaz muayenesi yapılır. Ses kısıklığının ne kadar süredir devam ettiği tedavinin şeklini belirleyecektir. Ses ölçümü yapılıp, sesin kalitesi ve kapasitesi değerlendirilir. Hastada larenjit, nodül, polip ve kist gibi hastalıklar tetkik gerektirmeden teşhis edilebilir. Hastalara uygulanan tetkiklerin arasında; akciğer grafisi, sinüzit filmleri, alerji testleri, tümör varsa biyopsi yapılması, gırtlak bölgesinin incelenmesi, ses teli felcinde beyinle ilgili filmler, metabolik hatalıkların araştırılması gibi araştırmalar yapılır. Bunların sonucuna göre hastalar neden göre uygun doktora yönlendirilir.
Ses kısıklığı nasıl tedavi edilir?
Bu rahatsızlığın tedavisinde öncelikle sebebe yönelik tedavi uygulanmalıdır. Hastalık tespit edilirse, tedavi edilmelidir. Viral veya bakterilerden kaynaklı enfeksiyonlar ilaçla tedavi edilir. Ses tellerinde nodül olması halinde ses eğitimi yapılmalıdır. Tedavi sağlanmazsa cerrahi yöntemle lezyon yerinden çıkarılmalıdır. Ses teli felcinde farklı etkenler olduğundan, buna uygun tedavi uygulanmalıdır. Ses kısıklığında neden reflü ise mide asidinin kaçağını önleyecek tedavi uygulanır. Gırtlak kanserinde genellikle ameliyatla tedavi uygulanır. Küçük nodüllerde ışın tedavisi fayda sağlayabilir.
