Türkiye'nin Boğazlar Üzerindeki Kontrolü: Montrö Boğazlar Sözleşmesi
Türkiye'nin İstanbul ve Çanakkale Boğazları üzerindeki egemenlik ve kontrol hakkı, 20 Temmuz 1936 tarihinde imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile sağlanmıştır. Bu anlaşma, Türkiye'nin boğazlarda tam yetkiye sahip olmasını sağlayarak, hem güvenlik hem de uluslararası deniz trafiğini düzenleyen bir çerçeve oluşturmuştur. Aşağıda, bu sözleşmenin detayları ve önemi açıklanmaktadır:
- Anlaşmanın Tarihsel Arka Planı: Montrö Sözleşmesi, Lozan Antlaşması'nın (1923) boğazlarla ilgili hükümlerini revize etmek amacıyla imzalanmıştır. Lozan'da boğazların silahsızlandırılması ve uluslararası bir komisyon tarafından yönetilmesi öngörülmüştü, ancak bu durum Türkiye'nin egemenliğini kısıtlıyordu. 1930'larda artan uluslararası gerilimler, Türkiye'nin boğazlar üzerinde daha fazla kontrol talep etmesine yol açtı.
- Anlaşmanın İmzalanması ve Taraflar: Montrö Sözleşmesi, İsviçre'nin Montrö kentinde Türkiye, Birleşik Krallık, Fransa, Sovyetler Birliği, Japonya, Romanya, Bulgaristan, Yunanistan ve Yugoslavya arasında imzalanmıştır. Anlaşma, Türkiye'ye boğazları askerîleştirme ve savunma hakkı tanıyarak, egemenliğini pekiştirmiştir.
- Anlaşmanın Temel Hükümleri: Sözleşme, boğazlardan geçişi barış ve savaş zamanlarına göre düzenler. Örneğin, barış zamanında ticaret gemilerine serbest geçiş hakkı tanınırken, savaş zamanında Türkiye tarafsızsa, savaşan devletlerin savaş gemilerinin geçişi kısıtlanabilir. Ayrıca, Karadeniz'e kıyısı olmayan devletlerin savaş gemileri için tonaj ve süre sınırlamaları getirilmiştir.
- Türkiye'ye Sağladığı Avantajlar: Montrö Sözleşmesi, Türkiye'nin boğazlar üzerindeki tam kontrolünü tanıyarak, ulusal güvenliğini güçlendirmiştir. Bu, Türkiye'ye bölgesel ve uluslararası politikada önemli bir stratejik avantaj sağlamıştır. Aynı zamanda, boğazların ticari ve askerî kullanımını dengeli bir şekilde düzenleyerek, bölgedeki istikrarı desteklemiştir.
- Günümüzdeki Önemi: Montrö Boğazlar Sözleşmesi, hâlâ yürürlükte olan ve Türkiye'nin boğazlar politikasını şekillendiren temel belgedir. Uluslararası hukuk çerçevesinde, boğazlardan geçiş kurallarını belirleyerek, Karadeniz'in güvenliğini ve Türkiye'nin egemenlik haklarını korumaya devam etmektedir. Zaman zaman gündeme gelen revizyon tartışmalarına rağmen, sözleşme Türkiye için vazgeçilmez bir diplomatik başarı olarak kabul edilir.
Sonuç olarak, Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Türkiye'nin boğazlar üzerindeki kontrolünü sağlayan ve uluslararası ilişkilerde önemli bir rol oynayan temel anlaşmadır. Bu sözleşme sayesinde Türkiye, hem kendi güvenliğini garanti altına almış hem de bölgesel barışa katkıda bulunmuştur. |
.webp "Boğaz Ağrısına Ne İyi Gelir?")
.webp "Boğaz Ağrısı Kaç Günde Geçer?")
.webp "Hamilelikte Boğaz Ağrısı")
.webp "Boğaz Ağrısı Tedavisi")
