Boğazlar üzerindeki hakimiyet hangi anlaşmayla sağlandı?

Stratejik su yolları olan İstanbul ve Çanakkale Boğazları, tarih boyunca çeşitli devletlerin ilgi odağı olmuş ve hâkimiyet mücadelesine sahne olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne uzanan süreçte, bu kritik geçitlerin statüsü uluslararası anlaşmalarla şekillenmiştir.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Boğazlar Üzerindeki Hakimiyetin Tarihsel Süreci ve Anlaşmalar

Boğazlar (İstanbul ve Çanakkale Boğazları), tarih boyunca stratejik öneme sahip olmuş ve birçok devletin kontrolü için mücadele ettiği su yollarıdır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde Boğazlar üzerindeki hakimiyet, uluslararası anlaşmalarla düzenlenmiştir. İşte bu süreçteki önemli anlaşmalar:

Küçük Kaynarca Antlaşması (1774): Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında imzalanan bu antlaşma, Boğazlar üzerindeki Osmanlı hakimiyetini zayıflatan ilk önemli adımdır. Antlaşma, Rus ticaret gemilerine Boğazlardan serbest geçiş hakkı tanımıştır.
Hünkâr İskelesi Antlaşması (1833): Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında imzalanan bu antlaşma, Boğazları Rus etkisi altına sokmuştur. Antlaşmaya göre, Osmanlı bir savaş durumunda Boğazları diğer devletlerin savaş gemilerine kapatacak, buna karşılık Rusya Osmanlı'ya askeri destek sağlayacaktı.
Londra Boğazlar Sözleşmesi (1841): Bu sözleşme, Boğazların uluslararası statüsünü belirleyen önemli bir adımdır. Osmanlı İmparatorluğu, Rusya, Birleşik Krallık, Fransa, Avusturya ve Prusya tarafından imzalanmıştır. Sözleşme, barış zamanında Boğazların yabancı savaş gemilerine kapalı olmasını ve Osmanlı'nın Boğazlar üzerindeki hakimiyetini teyit etmiştir.
Montrö Boğazlar Sözleşmesi (1936): Bu sözleşme, Boğazlar üzerindeki Türk hakimiyetini kesin olarak sağlamıştır. Lozan Antlaşması'nın Boğazlarla ilgili hükümlerini değiştiren Montrö Sözleşmesi, Türkiye'nin Boğazlar üzerinde tam kontrol ve savunma hakkını tanımıştır. Sözleşme, barış ve savaş zamanlarında geçiş rejimini düzenler ve Türkiye'ye Boğazları askerileştirme yetkisi vermiştir. Günümüzde de geçerliliğini korumaktadır.

Sonuç olarak, Boğazlar üzerindeki hakimiyet tarihsel süreçte çeşitli anlaşmalarla şekillenmiş, ancak Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması ve Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile birlikte Türkiye'nin tam kontrolü sağlanmıştır. Bu sözleşme, Boğazların güvenliği ve uluslararası ticaret için temel düzenleyici belge olarak kabul edilmektedir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap