Boğazda çıkan beyaz leke nedir, neden olur?

Boğazda görülen beyaz lekeler, genellikle bademcikler, yutak veya ağız içi dokularda oluşan, enfeksiyon, iltihap veya başka nedenlerle ortaya çıkan oluşumlardır. Bu lekeler bazen ağrısız olabilse de, çoğu zaman yutma güçlüğü, boğaz ağrısı, ateş gibi semptomlarla birlikte görülür. Beyaz lekelerin niteliği, altta yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterebilir; örneğin bademcik taşları genellikle sert ve kötü kokulu iken, enfeksiyon kaynaklı olanlar daha yumuşak ve yaygın olabilir.

Boğazda beyaz lekelere yol açan başlıca nedenler şunlardır:

• Bademcik iltihabı (Tonsillit): Genellikle streptokok bakterileri veya virüslerin neden olduğu, bademciklerde şişme, kızarıklık ve beyaz iltihaplı lekelerle karakterizedir.
• Bademcik taşları (Tonsillolith): Yiyecek artıkları, ölü hücreler ve bakterilerin bademcik çukurlarında birikip sertleşmesiyle oluşan, genellikle ağrısız ama kötü kokulu beyaz-sarı renkli yapılardır.
• Farenjit: Boğazın arka duvarının iltihaplanması sonucu beyaz lekeler ve ağrı görülebilir, genellikle viral veya bakteriyel enfeksiyonlarla ilişkilidir.
• Pamukçuk (Oral kandidiyaz): Candida albicans mantarının aşırı çoğalmasıyla oluşan, süt kesiği benzeri beyaz lekelerdir; dil, yanak içi ve boğazda yaygın olarak bulunur. Bağışıklık sistemi zayıf olanlarda, diyabet hastalarında veya antibiyotik kullanımı sonrası sık görülür.
• Enfeksiyöz mononükleoz: Öpücük hastalığı olarak da bilinen bu viral enfeksiyon, boğaz ağrısı, ateş ve bademciklerde beyaz lekelerle kendini gösterir.
• Ağız hijyenine bağlı sorunlar: Kötü ağız bakımı, diş eti hastalıkları veya apseler boğaz çevresinde beyaz lekelere neden olabilir.
• Sigara veya alkol kullanımı: Tahrişe bağlı olarak boğaz dokusunda değişiklikler ve lekeler görülebilir.
• Nadiren ciddi nedenler: Lökoplaki (kanser öncülü beyaz lekeler) veya boğaz kanseri gibi durumlar da beyaz lekelere yol açabilir, bu nedenle uzun süreli veya tekrarlayan lekelerde doktora başvurulmalıdır.

Boğazdaki beyaz lekeler genellikle şu belirtilerle birlikte olabilir:

• Boğaz ağrısı veya yanma hissi
• Yutma güçlüğü
• Ateş veya titreme
• Boyunda şişmiş lenf düğümleri
• Ağız kokusu
• Ses kısıklığı

Eğer beyaz lekeler iki haftadan uzun sürerse, şiddetli ağrı, nefes almada zorluk veya yüksek ateş eşlik ediyorsa, derhal bir doktora danışılmalıdır. Ayrıca, lekelerin hızla büyümesi veya kanama olması durumunda acil tıbbi yardım alınması önemlidir.

Tanı için doktor fiziksel muayene yapar ve gerekirse boğaz kültürü, kan testleri veya biyopsi isteyebilir. Tedavi, altta yatan nedene göre değişir:

• Bakteriyel enfeksiyonlarda antibiyotikler kullanılır.
• Viral enfeksiyonlarda istirahat, bol sıvı alımı ve ağrı kesiciler önerilir.
• Mantar enfeksiyonları için antifungal ilaçlar (ağız gargaraları veya haplar) verilir.
• Bademcik taşları genellikle evde gargara veya hafif temizleme yöntemleriyle giderilebilir; tekrarlayan durumlarda bademcik ameliyatı gerekebilir.
• Ciddi durumlarda, örneğin lökoplaki veya kanser şüphesi varsa, cerrahi müdahale veya diğer tedaviler uygulanır.

Boğazda beyaz lekeleri önlemek veya hafifletmek için şu önlemler alınabilir:

• Düzenli ağız hijyeni sağlayın: Dişleri fırçalayın, diş ipi kullanın ve antiseptik gargaralarla ağzı temiz tutun.
• Bol su için ve sağlıklı beslenin; bağışıklık sistemini güçlendirin.
• Sigara ve alkolden kaçının; tahriş edici maddeleri sınırlayın.
• Enfeksiyonlardan korunmak için el hijyenine dikkat edin ve hasta kişilerle yakın temastan kaçının.
• Evde tuzlu su gargarası yaparak boğazı yatıştırabilir ve lekelerin temizlenmesine yardımcı olabilirsiniz.

Unutmayın, bu bilgiler genel niteliktedir ve kesin tanı için mutlaka bir sağlık uzmanına başvurmanız önerilir.