Beta boğaz nedir ve hangi sağlık sorunlarına yol açar?

Beta boğaz, tıbbi adıyla "A Grubu Beta Hemolitik Streptokok" (GABHS) bakterisinin neden olduğu bulaşıcı bir üst solunum yolu enfeksiyonudur. Halk arasında genellikle "beta mikrobu" olarak bilinir ve özellikle boğaz ve bademciklerde iltihaplanmaya yol açar. Çoğunlukla 5-15 yaş arası çocuklarda görülse de her yaşta ortaya çıkabilir. Virüslerin neden olduğu basit boğaz enfeksiyonlarından farklı olarak, beta bakteriyel bir enfeksiyon olduğu için antibiyotik tedavisi gerektirir ve uygun şekilde tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Beta boğaz enfeksiyonunu soğuk algınlığı gibi viral enfeksiyonlardan ayıran bazı tipik belirtiler şunlardır:

• Şiddetli boğaz ağrısı ve yutma güçlüğü
• Bademciklerde şişme, kızarıklık ve bazen üzerlerinde beyaz iltihap lekeleri
• Ateş (38°C'nin üzerinde)
• Baş ağrısı
• Karın ağrısı, mide bulantısı veya kusma (özellikle çocuklarda)
• Boyundaki lenf bezlerinde şişme ve hassasiyet
• Vücutta kırmızı, zımpara kağıdı gibi hissedilen döküntü (bu durumda hastalık "kızıl" olarak adlandırılır)

Öksürük, burun akıntısı veya ses kısıklığı gibi belirtiler beta enfeksiyonunda genellikle görülmez; bu belirtiler daha çok viral enfeksiyonlara işaret eder.

Beta boğaz enfeksiyonu zamanında ve uygun şekilde tedavi edilmezse, bakterinin vücudun diğer bölgelerine yayılması sonucu ciddi komplikasyonlar gelişebilir. Bu komplikasyonlar iki ana grupta toplanabilir:

Enfeksiyonun hemen ardından veya tedavi edilmediğinde birkaç gün ile birkaç hafta içinde ortaya çıkabilir.

• Bademcik Apsesi (Peritonsiller Apse): Bademcik çevresinde irin birikmesidir. Şiddetli ağrı, ateş ve yutma güçlüğüne neden olur. Genellikle cerrahi müdahale ile boşaltılması gerekir.
• Orta Kulak İltihabı (Otitis Media): Bakterilerin östaki borusundan orta kulağa yayılmasıyla oluşur.
• Sinüzit: Sinüslerin iltihaplanmasıdır.
• Boyun Enfeksiyonu (Servikal Lenfadenit): Boyundaki lenf bezlerinin ağır şekilde iltihaplanması.
• Nadiren görülen ancak çok tehlikeli olan komplikasyonlar şunlardır
• Romatizmal Ateş: En ciddi komplikasyonlardan biridir. Kalp kapakçıklarında kalıcı hasara, eklemlerde ağrı ve şişliğe, ciltte döküntülere ve nörolojik bozukluklara yol açabilir.
• Poststreptokokal Glomerülonefrit: Böbreklerin iltihaplanmasıdır. İdrarda kan, yüksek tansiyon ve ödem (şişlik) gibi belirtilerle kendini gösterir.

Bu komplikasyonlar, vücudun beta bakterisine karşı geliştirdiği bağışıklık tepkisinin kendi dokularına saldırması sonucu oluşur. Yukarıda bahsedilen romatizmal ateş ve böbrek iltihabı da aslında bu gruba girer.

Beta boğaz, "A Grubu Beta Hemolitik Streptokok" bakterisinin neden olduğu, antibiyotikle tedavi edilmesi gereken ciddi bir enfeksiyondur. Doğru tedavi edilmediği takdirde, bademcik apsesinden kalp romatizmasına ve böbrek iltihabına kadar uzanan geniş bir yelpazede sağlık sorunlarına yol açma potansiyeli taşır. Bu nedenle, yukarıdaki belirtileri gösteren kişilerin mutlaka bir doktora başvurması ve doktorun önerdiği antibiyotik tedavisini tam olarak uygulaması hayati önem taşır.